[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Gustaw Herling-Grudziński (ur. w , zm. w ) – polski pisarz, eseista, , dziennikarz, żołnierz, więzień i obozów . Aresztowany w 1940 przez sowietów po wkroczeniu do Polski. Jako zwolennik przedwojennej po wojnie dał się poznać jako krytyk w Polsce i całej Europie Środkowo-wschodniej. Przez cały okres komunizmu w Polsce pozostał na wygnaniu jako polski emigrant polityczny. Kawaler .
Biografia
Pisarz urodził się w spolonizowanej, ale wyznającej judaizm rodzinie żydowskiej jako Gecel (vel Gustaw) Herling (vel Grudziński), syn Doroty (Dobrysi) z Bryczkowskich i Jakuba (Joska) Herlinga vel Grudzińskiego.
W 1919 r. rodzice pisarza mieszkali w , jednakże sporo czasu spędzali też w pobliskich Skrzelczycach gm. , gdzie mieścił się duży folwark, którego byli właścicielami. Narodziny syna, czwartego dziecka po Eugenii, Maurycym zwanym Morkiem i Łucji zwanej Sarą, ojciec zgłosił dopiero 17 lipca 1919 w .
W 1921 r. folwark w Skrzelczycach został sprzedany i od tej pory, do wojny, rodzina mieszkała w Kielcach – matka z dziećmi i w – Jakub Herling-Grudziński, który nabył tam duży młyn i dom. W późniejszych latach pisarz wspominał z sentymentem Suchedniów, niewielkie miasto w , m.in. w dziele .
W Kielcach też Gustaw Herling-Grudziński uczęszczał do Gimnazjum im. M. Reja (obecnie ).
Wbrew woli ojca (który namawiał go na ) studiował 2 lata filologię polską na , pisał dla czasopism "Ateneum", "Pion", "Nowy Wyraz", był kierownikiem tygodnika "Orka na Ugorze".
15 października 1939, założył wraz z kolegami jedną z pierwszych polskich organizacji konspiracyjnych . Był jej szefem przez 2 miesiące.
W marcu 1940 próbował przedostać się z Grodna na Litwę. Wynajęci przez niego przemytnicy okazali się jednak być na usługach i Grudziński został aresztowany zaraz po opuszczeniu miasta. Umieszczono go w tamtejszym więzieniu, gdzie został szybko skazany na 5 lat pobytu w obozach. Następnie, poprzez więzienia w , i trafił do łagru w . 20 stycznia 1942 po dramatycznej głodówce protestacyjnej został stamtąd zwolniony na mocy – obowiązującego już od niemal pół roku – układu . Wstrząsający opis rzeczywistości obozowej zawarł później w książce . 12 marca w miejscowości Ługowoje udało mu się przyłączyć do armii gen. . Walczył m.in. pod , za co otrzymał order .
Matka Herlinga-Grudzińskiego zmarła na tyfus w r. 1932 i pochowana jest na , ojciec zmarł w 1943 r., brat Maurycy i siostry przeżyli i zostali w Polsce. Maurycy Herling-Grudziński (po wojnie sędzia Sądu Najwyższego) działał podczas wojny w (swą rolę ujawnił w 1976) i uratował ok. 500 Żydów.
Po wojnie, w roku 1945 został emigrantem politycznym. Wraz z żoną Krystyną (z domu Stojanowską) przeniósł się z Włoch do , gdzie był publicystą londyńskiego tygodnika Wiadomości. Współtworzył i redagował miesięcznik . Był także członkiem .
W połowie 1946 we Włoszech przystąpił do . Publikował w czasopismach partyjnych i . W 1948 wybrany zastępcą członka Komitetu Głównego PPS w Wielkiej Brytanii, zaś na II zjeździe emigracyjnej PPS w w 1952, został wybrany w skład Centralnego Sądu Partyjnego. Wystąpił z PPS w 1960, gdy wskutek sporów wśród emigracyjnych socjalistów usunięto z PPS .
W 1952 jego żona Krystyna popełniła samobójstwo.
W późniejszym okresie współpracował z i w kraju). W III RP działał w .
W latach 1952–1955 pracował dla w . W 1955 osiadł na stałe w , gdzie poślubił Lidię, córkę . Zmarł 2000 na skutek wylewu krwi do mózgu. Został pochowany na neapolitańskim cmentarzu . Był członkiem .
W 1990 został laureatem , w 2000 odebrał w Krakowie .
W 1998 odznaczony
Dorobek literacki
o (Rzym) – debiut książkowy
o (Londyn, wyd. polskie )
o (Paryż)
o (Paryż)
o (Paryż)
o (Paryż)
o (Paryż)
o (Londyn)
o (Paryż)
o (Neapol)
o (Poznań)
o (Warszawa)
o (Warszawa)
o (Warszawa)
o (Warszawa)
o (Warszawa)
o (Warszawa)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]